MUZEY
Mülki Aviasiya Muzeyi
Milli Aviasiya Akademiyasının nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyi mülki aviasiyamızın dünəni və bugününü əks etdirən eksponatların toplandığı, mühafizə, nümayiş və təbliğ edildiyi müqəddəs ocaqdır.
Azərbaycanın mülki aviasiya tarixinin araşdırılıb tədqiq edilməsi, təbliğ olunması, onun maddiləşdirilməsi zəruriliyi Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyinin yaradılması üçün zəmin yaratmışdır. 2005-ci ilin aprel ayında “Azərbaycan Hava Yolları” Dövlət Konserni tərəfindən Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyinin yaradılması haqqında qərar qəbul edilmişdir.
Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyi Azərbaycan Respublikasının “Muzeylər haqqında Qanununu”, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Azərbaycan Respublikası muzey sərvətlərinin və muzey kolleksiyasının uçotu və mühafizəsinə dair təlimatını” və digər dövlət sənədlərini rəhbər tutaraq muzeylərin qarşısına qoyulan vəzifələrə əsasən öz iş prinsipini qurmuşdur.
Muzeyin strukturu:
- Mülki Aviasiya Muzeyi Milli Aviasiya Akademiyasının ərazisində yerləşən dördmərtəbəli tədris korpusunun nəzdində, I mərtəbədə yerləşir.
- Onun sahəsi 254,88 m2-dir.
- Muzey – ekspozisiya və fond şöbəsindən ibarətdir.
Muzeyin fondu muzey əşyalarının toplanması, mühafizə olunması, uçot-qeydiyyat işinin aparılması funksiyasını həyata keçirir.
Muzeyin fondunda Azərbaycanın mülki aviasiyasının dünənini və bugününün öyrənilməsində zəruri olan əyani vəsaitlər, qəzet materialları, əlyazmaları, qərar və sərəncamlar kimi dövlət sənədlərinin surətləri, fotoşəkillər, filmlər, bədii ədəbiyyat, təsviri sənət nümunələri və s. toplanmışdır. Onların ümumilikdə sayı 11045-dən artıqdır.
Bu materialar Azərbaycan Milli Arxiv İdarəsi, Siyasi Partiyalar və İctimai Hərəkatlar Arxivi, Azərbaycan Tarix Muzeyi, Dövlət Kino-foto sənədlər arxivi, Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutu, Azərbaycan Dövlət Teleradio Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, M.F. Axundov adına Milli Kitabxana, “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti, Azərbaycanın Belarusdakı səfirliyi və digər mənbələrdən əldə edilmişdir. Bununla yanaşı muzeyin fonduna Azərbaycan mülki aviasiyasının yaranmasında və inkişafında xidmətləri olan təyyarəçilərin ailə üzvləri tərəfindən bir çox sənədlər, əşyalar və s. hədiyyə verilmişdir. Toplanmış bu sənədlərin hər birində günümüzədək daşınıb xatirəyə çevrilmiş tarix öz əvəzsizliyi ilə böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Hüseynova Firəngiz Hüseynqulu qızı 1981-ci ildən Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində əmək fəaliyyətinə başlamışdır. 1994-cü ildən 2006-cı ilə qədər muzeydə Elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifəsində çalışmışdır. 1992-ci ildən 2006-cı ilə qədər Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin “Mədəniyyət Sərvətlərinin tarixi, bədii və elmi dəyərinin müəyyənləşdirilməsi, xüsusi bədii ekspertiza keçilməsi və mühafizə şəhadətnaməsi verilməsi üzrə” Ekspert Komissiyasının üzvü olmuşdur. Azərbaycan xalq tətbiqi sənəti ilə bağlı kataloqların, bukletlərin hazırlanmasında böyük rolu olmuşdur.
Firəngiz Hüseynova 2006-cı ilin aprel ayından etibarən Milli Aviasiya Akademiyasının nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyində direktor müavini, 15 aprel 2011-ci ildən isə direktor vəzifəsində çalışır. Respublikamızda yetərincə tanınan bu muzeyin yaradılmasında Firəngiz Hüseynovanın müstəsna xidmətləri olmuşdur. O, öz iş təcrübəsindən yararlanaraq Azərbaycan mülki aviasiyasının dünəninin, bugününün öyrənilməsi işinə böyük əmək sərf etmiş, bu sahədə mövcud materialların toplanması, öyrənilməsi, onların elmi-tarixi klassifikasiyası əsasında muzeyin ekspozisiyasının qurulması işini lazımi səviyyədə təşkil etmişdir.
O, eyni zamanda 2013-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 90 illiyi ilə bağlı akademiyanın rektoru, akademik Arif Mircəlal oğlu Paşayevin təşəbbüsü ilə Mülki Aviasiya muzeyi tərəfindən yaradılmış “Heydər Əliyev” xatirə muzeyinə rəhbərlik edir.
Firəngiz Hüseynova Azərbaycan aviasiya tarixinin təbliği ilə əlaqədar “Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyi”, “Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyi – 2005-2010”, “50 il səmada”, “Azərbaycanda aviamodelçiliyin tarixi”, “Heydər Əliyev muzeyi” adlı bukletləri, “Azərbaycan aviatorları Böyük Vətən müharibəsində”, “Səma cəsurları sevir”, “Bir parça səma”, “Mülki aviatorlarımız” , “Milli Aviasiya Akademiyası 25 il”, “Azərbaycan Mülki Aviasiyası – 80 il” və s. kataloqları hazırlamış, Azərbaycan aviasiyasında müstəsna xidmətləri olan şəxslərə həsr olunmuş görüşlər, sərgilər keçirmiş, mütəmadi olaraq dövri mətbuatda aviasiya ilə bağlı məqalələr dərc etdirmişdir.
Firəngiz Hüseynova Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2 may 2011-ci il tarixli qərarı ilə “Əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adı ilə təltif edilmişdir.
Muzeyin ekspozisiyası tarixi xronologiya üzrə 10 bölmə əsasında qurulmuşdur. Bu bölmələrin hər biri Azərbaycanın mülki aviasiyasının yaradılması üçün atılmış ilk addımlardan başlayaraq, bu gün müstəqilliyimizin bərpa edildiyi dövrdə baş verən sürətli inkişafadək keçilmiş bütün tarixi yolları işıqlandırır.
Ekspozisiyamızda 1910-cu ildə Bakıda ilk uçuşun həyata keçirilməsi, ilk aerodromun tikilməsi, 1915-ci ildə Bakıda açılmış dəniz aviasiyası zabitlər məktəbinin yaradılması,1931-33-cü illər ilk hava limanının (Binə) inşası, 1938-ci il 2 iyun tarixində Azərbaycanın ilk müstəqil mülki aviadəstəsinin təşkil olunması, Yevlax, Zabrat aviamüəssisələrinin fəaliyyəti və s. bu kimi tarixi məqamlar işıqlandırılmışdır.
Mülki aviasiyanın yaranmasında və inkişafında xidmətləri olan təyyarəçilər- Teymur Mustafayev, İvan Bandzo, Arkadi Ramanov, Əbülfəz Quliyev, Nurəddin Əliyev, Yusif Quliyev, Viktor İsgəndərov, qadın təyyarəçilərimizdən Leyla Məmmədbəyova, Sona Nuriyeva və Züleyxa Seyidməmmədova və digərləri haqqında da materiallar ekspozisiyamızda öz yerini alır. Bundan başqa, muzeyin ekspozisiyasında ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin əsl memarı olduğu Azərbaycan müasir mülki aviasiyasının inkişafını əks etdirən yazılı və foto materiallar nümayiş olunur. Heydər Əliyevin müdrik iqtisadi siyasəti nəticəsində Azərbaycan mülki aviasiyasının inkişaf etdirilməsi üçün qəbul edilmiş 1998- 2003-cü illər proqramı əsasında Bakı Beynəlxalq Hava Limanının yenidən qurulması, yeni sərnişin terminalının istifadəyə verilməsi, “Boeing” ailəsinə mənsub ilk təyyarələrin alınması və digər yerinə yetirilmiş işlər haqqında təfsilatı ilə məlumat verilir.
Həmçinin ekspozisiyamızda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında (2003-cü ildən) respublikamızda mülki aviasiyanın inkişaf etdirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş proqramlara əsasən həyata keçirilən işlər – yeni beynəlxalq hava limanlarının, inzibati binaların, uçuş-enmə zolaqlarının açılışı mərasimlərinin, hava gəmiləri parkının genişləndirilməsini özündə əks etdirən fotoşəkillər, mülki aviasiyamızın inkişafına təsir göstərən sərəncam, qərarlar, istismar olunan müasir hava gəmilərinin maketləri, uçuş heyətinə məxsus geyim dəstləri, bu sahədə müstəsna xidmətləri olan təyyarəçilərə məxsus sənədlər, təltiflər, şəxsi əşyalar və s. nümayiş olunur.
Azərbaycan Mülki Aviasiya Muzeyinin ekspozisiyası 2008-ci il fevralın 29-dan öz qapılarını tamaşaçılarının üzünə açmışdır. Ekspozisiya fəaliyyətə başladığı gündən etibarən muzeyə tamaşaçıların cəlb edilməsi və ekskursiyaların təşkili işinə başlamışdır. Öz tamaşaçı kütləsini genişləndirmək məqsədi ilə muzey təkcə Milli Aviasiya Akademiyasının tələbə və müəllim heyətinin muzeyə cəlb edilməsi ilə kifayətlənməyərək respublikanın orta, orta ixtisas və ali tədris müəssisəsələri ilə müqavilə bağlayaraq aviasiyamızın tarixinin və bugünkü inkişafının təbliği üçün ekskursiyalar həyata keçirir.
Mülki Aviasiya Muzeyinin əsas təbliğat vasitələrindən biri də mühazirələrdir. Muzeyin əməkdaşları tərəfindən muzeydə və muzeydənkənar təhsil müəssisələrində də mühazirələr oxunur. Azərbaycanda mülki aviasiyanın yaranmasının tarixi, müasir inkişafı, ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi illərində aviasiyamızda həyata keçirilən layihələr, ilk qadın təyyarəçilərimiz, Qarabağ şahinlərimiz, tariximizin şanlı səhifələri, matəm günləri və s. bu kimi mövzularda oxunan mühazirələr gənc nəslə vətənpərvərlik hislərinin aşılanması, onların böyüdükləri torpağa layiqli övlad olması, tariximizə və tarixi köklərimizə bağlılıqlarının artırılması üçün keçirdiyimiz tədbirlər sırasında özünəməxsus yer tutur.
Heydər Əliyev Muzeyi
Əlaqə
(+994 12) 525 98 08 (85-23)